Deze goede praktijk is een van de inzendingen van het Blend Event 2023 (Avans Hogeschool).
Tekst is geschreven door docent Mirjam Valckx en ICTO-coach Marjolein Schlössels-Verbeek.
Inzending door: Academie voor Welzijn en Gezondheid (AWG) (en AWEG)
Onderwijseenheid: Praktijkgericht onderzoek (PGO) (jaar 3 en 4) (opleiding Verpleegkunde)
Leeruitkomsten: drie leeruitkomsten, kort samengevat: doen van onderzoek / bijdrage leveren aan de praktijk / professioneel leiderschap.
Samenvatting
Hoe is het blended onderwijs vormgegeven en waarom dit volgens jullie een good practice is?
Een module gecreëerd in co-creatie waarbij leren met de werkplek, op avans en thuis met elkaar wordt afgewisseld.
De drie leeruitkomsten zijn vertaald in een globaal programma. Dit globaal programma is vervolgens vertaald in weekprogramma's waarin terug te vinden is met pictogrammen wat de student zelf op kan pakken, wat digitaal met anderen en wat op school is gepland. Soms zit er een duidelijke volgorde in, soms is de volgorde variabel. De student heeft hierdoor veel autonomie in zijn eigen leerproces. Het programma voorziet in diverse vormen van begeleiding; Niet alleen samenwerking met betrokkenen vanuit de praktijk maar ook met medestudenten (peers) en docenten.
Programma's bevatten de volgende onderdelen: peergroep onbegeleid, atelier, werkplaats, workshop, infoclip, consultatiemoment, trio-overleg, discussieplatform. Student houdt logboek bij en digitaal portfolio. Het portfolio is ontwikkelingsgericht. Formatief handelen richt zich op mijlpalen en opdrachten. Zodoende groeit het kwaliteitsbesef bij de student zelf.
Uitleg onderwijspraktijk via deze videopitch:
Link naar Mymedia-video: https://mymedia.avans.nl/media/Pitch+Blend+Event+PGO/1_wzld8o8u
Bespreking van het juryrapport (zie hieronder) tijdens het Blend Event:
Uitgebreide beschrijving praktijkvoorbeeld:
Context
In welke context is het blended onderwijs (her)ontworpen? Wat was de aanleiding voor het (her)ontwerp?
Eerste aanleiding voor het herontwerp was een dreigend tekort aan stageplaatsen. Dit tekort is ontstaan na het loslaten van de numerus fixus bij de opleiding Hbo-Verpleegkunde en een tekort aan werkplekbegeleiders in de verpleegkundige praktijk.
Vervolgens hebben we het vooral als een kans opgepakt om PGO meer richting de ambitie 2025 door te ontwikkelen:
1. Blended
2. Formatief handelen met een ontwikkelingsgericht portfolio met formatieve mijlpalen en als toets een criteriumgericht interview (CGI) aan het eind
3. Module van 30 EC
4. In co-creatie met het werkveld
Bovendien wilden we ook in kunnen spelen op landelijke ontwikkelingen binnen het HBO in relatie tot praktijkgericht onderzoek: in de praktijk is er een spanningsveld tussen de methodische grondigheid en de praktische relevantie. Door hier keuzes in te leren maken komt minder nadruk op schrijfvaardigheid en is er meer aandacht voor het onderzoekend vermogen van de studenten zelf.
Aanpak
Wat was de aanpak/methode om het blended onderwijs te ontwikkelen?
De Praktijkgericht onderzoek-coördinator en regiecirkel Onderwijs & Toetsing (curriculumcommissie van de opleiding Verpleegkunde) hebben samen de opdracht gegeven om de module opnieuw te ontwikkelen. Hierbij was onderdeel van de opdracht om alvast zo dicht mogelijk naar de ambitie 2025 en diens onderwijsvisie te ontwerpen.
Met backwards design stel je eerst de leeruitkomsten en toetsing op en ga je van daaruit het onderwijsprogramma vormgeven. We hebben dat nu parallel aan elkaar ontwikkeld wegens tijdsrestricties, waarbij deze regelmatig naast elkaar werden gelegd om er zeker van te zijn dat ze aansloten.
Bij deze herontwikkeling zijn werkveldpartners, studenten en collega's geraadpleegd. Bovendien hebben we onderwijskundige ondersteuning gehad en ondersteuning van de ICTO coach. Deze laatste kon niet heel veel betrokken zijn vanwege werkzaamheden richting de herclustering. Omdat de ondersteuning vanuit het ICTO-team niet maximaal kon zijn is er gekozen voor laagdrempelige ICT toepassingen die snel en simpel toepasbaar waren. Zo hebben we bijvoorbeeld niet de keuze gemaakt voor het eportfolio van brightspace maar een portfolio in Word via MS Teams.
Nieuw in deze module is dat de student zich voluit richt op het praktijkgericht onderzoek en niet ernaast nog de rol als zorgverlener op zich neemt aangezien de stage is weggevallen.
We hebben ons daarom moeten verdiepen in hoe je een student kan begeleiden en ondersteunen zodat deze zelf aan de slag kan gaan. Dit binnen de beschikbare DBU’s. Hoe voorkom je dat de student als het ware door een hoepel leert springen? We willen een appel doen op het onderzoekend vermogen en innovatief vermogen van de student. Niet alleen richting het onderzoek maar ook richting het eigen leerproces en het leerproces bij peers. De antwoorden lagen bij het inrichten van de module via de principes van blended leren en formatief handelen.
Evidence informed
Hebben jullie bijvoorbeeld in het ontwerpproces besluiten genomen op basis van literatuur, praktijkervaringen of studiedata? Hebben jullie tijdens en na het traject de ontwikkeling van het blended onderwijs geëvalueerd?
• Literatuur ingezet op het terrein van formatief handelen, zoals:
- Kneyber, R., Sluijsmans, D., Devid, V., & Wilde Lopez, B. (2022). Formatief handelen: van instrument naar ontwerp. Phronese.
Ten aanzien van praktijkgericht onderzoek en het toetsen binnen het HBO, literatuur zoals:
- Schilder, P., Munneke, L, & Andriessen. D. (2018). Maak afstudeerwerk relevant voor opleiding én praktijk. Hogeschool Utrecht.
• Blended onderwijs: allerlei info via Teams gepost door de ICTO coaches. oa:
- Last B, Jongen, S (2021). Blended learning en onderwijsontwerp. Van theorie naar praktijk. Boom.
• Deelgenomen aan de leergemeenschap onderzoekend vermogen (Avansbreed) en eigen leervragen kunnen bespreken.
• Vanuit studentevaluaties (panelgesprekken) en evaluaties met het werkveld vanuit de wandelgangen kwam naar voren dat PGO doen én stage lopen vanuit de rol als zorgverlener, als zwaar werd ervaren. Zodoende de ontkoppeling. Eerder bestond de toetsing uit toets onderzoeksplan en toets onderzoeksverslag. Onderzoeksplan kon herkanst worden. Bij onvoldoende herkansing moest de student het traject stoppen. zo'n 80% kwam na het onderzoeksplan tot uitvoering. Hoe het zou verlopen met studenten die het traject moesten stoppen, als ze wel door mogen gaan, dat hebben we nooit ondervonden en daar werden we steeds nieuwsgieriger naar.
• Bovendien bemerkten we steeds meer weerstand bij werkveldpartners, studenten en ook wel bij docenten richting de wijze van toetsen.
• Eerste tussenevaluatie middels panelgesprek achter de rug:
- Niet alle praktijksettingen waren goed op de hoogte dat een student voor PGO kwam en niet in de rol als zorgverlener.
- Mijlpalen helpen om het overzicht te bewaren; criteria soms nog abstract.
- Studielast is zeer divers bij studenten onderling, ook gedurende de doorlooptijd.
- Werken in peergroepen wordt door sommige peergroepen als waardevol ervaren door anderen minder;
dit geldt ook voor het werken soms in grotere groepen.
- Fijn om workshops te krijgen, consultatiemomenten, atelier, trio-gesprekken (student-opdrachtgever-docent) e.d. .
- Brightspace mag overzichtelijker.
- Portfolio en logboek: prima om bij te houden. Tip: journaal schrappen.
Betrokkenen
Wie was betrokken bij deze good practice? Welke rollen, met welke competenties? Op welke manier waren studenten betrokken?
• Studenten vanuit de opleidingscommissie zijn betrokken bij de herontwikkeling; studentevaluaties van PGO ‘oude stijl’ zijn meegenomen.
• Denktank via Teams opgestart vanuit werkveld. Deelnemers gaven echter weinig respons. Daarna nog twee digitale werkveldontmoetingen gehouden. Daarbij een grote opkomst.
• Twee docenten als ontwikkelaar, beiden ervaren in PGO en ontwikkelen van onderwijs. Denktank van docenten die nauw betrokken waren bij PGO onderwijs.
• Monitoring vanuit de regiecirkel O&T.
• Met onderwijskundige leeruitkomsten geformuleerd en toets gevormd.
• Met kwaliteitsadviseur vanuit LIC gekeken naar de accreditatiewaardigheid van de toetsing. Bovendien heeft zij het juridisch loket ingeschakeld vanwege de update van het projectcontract wat de opdrachtgever vanuit de praktijk ondertekent.
• Met ICTO-coach vooral bij aanvang blended mogelijkheden besproken.
Middelen
Welke ICT, technieken & methoden zijn toegepast?
• Leeractiviteiten vormgegeven met pictogrammen, niet van links naar rechts maar in drie kolommen (zelfstandig – (digitaal) met anderen – op school) waarbij volgorde soms maatwerk kan zijn in plaats van voorschrijvend.
• In Teams zijn kanalen gemaakt: algemeen – per peergroep – per trio (student – opdrachtgever vanuit praktijksetting - docent).
• Digitaal portfolio (MS Word) via teams omdat het ons nog aan tijd en kennis ontbrak om dit via brightspace te doen.
• Kennisclips voor uitleg theorie.
• Inleveren en communiceren van uitslag CGI via Brightspace.
Uitdagingen
Welke uitdagingen moesten overwonnen woren? Hoe kunnen dit soort uitdagingen worden aangepakt?
Uitdagingen bij studenten -> ondersteuning:
• Hoe jezelf te verhouden tot een stageplaats zonder dat je er de rol van zorgverlener hebt -> onderwerp van gesprek tijdens trio-overleg, atelier, leervragen bij open space methode.
• Omgaan met onzekerheden -> studenten tools aangeboden vanuit het programma Veilige Onzekerheid , wat ontwikkeld is vanuit het lectoraat methodologie van praktijkgericht onderzoek van de Hogeschool Utrecht.
• Maatwerk maken van het programma richting eigen onderzoek -> consultatiemomenten met eigen begeleidend docent en peergroepbijeenkomsten.
Uitdagingen bij opdrachtgever vanuit de praktijksetting:
• Komen tot een mooie praktijkvraag -> item in kennisclip, delen van best practice.
• Tijdsbewaking -> rollen en verwachtingen helder omschrijven in handleiding en uitdragen.
• Het oude denken rondom PGO loslaten, vooral bij alumni als opdrachtgever -> kennisclip gericht op opdrachtgevers over PGO, het plannen van digitale werkveldontmoetingen.
Uitdagingen bij docenten:
• Niet vanuit het oude denken begeleiden en feedback geven. Onderzoek doen is 'maar’ één van de drie leeruitkomsten. In de bijeenkomsten peergroep docenten hier extra aandacht aan gegeven. Benadrukt in de docenthandleiding welke programma-onderdelen gekoppeld zijn aan welke leeruitkomsten.
Succesfactoren
Welke factoren hebben bijgedragen aan het succes (en aan het overwinnen van de uitdagingen)?
Deze factoren hebben bijgedragen aan het succes (en aan het overwinnen van de uitdagingen):
• Vooraf alles wat los en vast zat gelezen over formatief handelen.
• De ondersteuning die beschikbaar was binnen de academie, we hebben kunnen sparren met ICTO-coach, onderwijskundige e.d.
• Duidelijke visie waar we op uit wilden komen.
• Kennisclip voor werkveldpartners en digitale werkveldontmoetingen.
• Praktijkbureau, collega's als ambassadeurs.
• Bijeenkomsten peergroep docenten.
Doorontwikkeling
Wat zouden jullie nog willen verbeteren de komende jaren?
• Contacten verstevigen met het werkveld
• Doorlopende onderzoekslijnen
• Mijlpalen waarbij het een schriftelijk tussenproduct kan zijn maar ook bv een podcast of iets dergelijks
• Onszelf bekwamen als docent om de drie leeruitkomsten te toetsen middels een CGI
• Betere inzet van het digitaal portfolio binnen een ander platform
• Betere structurering van Brightspace
Unique selling point
Waarom is deze practice een good (best) practice?
Deze module is een goed voorbeeld hoe je door beperkingen opgelegd door externe factoren samen kan komen en een module kan ontwerpen in de visie van de ambitie. Daarnaast hebben we:
• Blended leren en formatief handelen in alle eenvoud vormgegeven zonder ingewikkelde technische tools.
• Een gestructureerde planning als houvast, maar toch ook met veel ruimte voor maatwerk voor de student.
• Een programma dat heel goed aansluit op de drie leeruitkomsten, zowel inhoudelijk als de gekozen didactische werkvormen.
• In co-creatie ontworpen.
Contactpersoon
Wie kan benaderd worden voor meer informatie over deze good practice Is er een website waar meer informatie te vinden is?
Mirjam Valckx Praktijkgericht onderzoek (PGO)-coördinator binnen AWG. De module is in te zien via Brightspace.
Bronnen
- Kneyber, R., Sluijsmans, D., Devid, V., & Wilde Lopez, B. (2022). Formatief handelen: van instrument naar ontwerp. Phronese.
- Schilder, P., Munneke, L, & Andriessen. D. (2018). Maak afstudeerwerk relevant voor opleiding én praktijk. Hogeschool Utrecht.
- Last B, Jongen, S (2021). Blended learning en onderwijsontwerp. Van theorie naar praktijk. Boom.
Nog meer lezen over goede (blended) praktijken?
Praktijkvoorbeelden van Avans-docenten lezen die tijdens het Blend Event aan bod kwamen vind je hier: Praktijkvoorbeelden Blend Event 2023, of check alle Praktijkvoorbeelden| Avans .